ΑΘΗΝΑ - ΗΡΑΚΛΕΙΟ... Η ΑΥΤΑΠΑΤΗ
Η αναγκαστική μου επιλογή για εσωτερική μετανάστευση απο την Αθήνα - την πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα - στον τόπο καταγωγής μου στο Ηράκλειο Κρήτης,είναι ένα γεγονός που βιώνω εδώ και αρκετά χρόνια ,σχεδόν μαρτυρικά.
Θυμάμαι πως απο μικρή ηλικία οι γονείς μου είχαν φροντίσει να μου γνωρίσουν τον τόπο που αυτοί γεννήθηκαν και μεγάλωσαν και που εγκατέλειψαν νωρίς για βιοποριστικούς λόγους.
Και γω με την σειρά μου,καθώς μεγάλωνα,επέλεγα να επισκέπτομαι αυτόν τον τόπο κυρίως τους θερινούς μήνες,ενθουσιασμένος απο τις φυσικές ομορφιές του αλλά και απο την φιλόξενη καλοσύνη των εδω συγγενών και συγχωριανών.
Οι Κρητικοί παππούδες μου μάλιστα,φρόντισαν να μου διδάξουν κάποιες αγροτικές εργασίες στίς οποίες συμμετείχα όσο βρισκόμουν εδώ.
Είχε μεσολαβήσει ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα απο την τελευταία φορά που είχα επισκεφθεί αυτόν τόπο όταν ξαναβρέθηκα σε αυτόν ,σε νεαρή ηλικία,έχοντας ήδη χάσει τους παππούδες μου όπου και προσπάθησα να καταλάβω τους ανθρώπους του και τις συμπεριφορές τους κάπως καλύτερα...
Η φιλόξενη διάθεσή τους παρέμενε η ίδια ,σαν να ήθελε να επιβεβαιωθεί ο μύθος περί της φιλοξενίας των Κρητικών και θα μπορούσε αυτός ο τόπος να λειτουργήσει και ως καταφύγιο των απογοητευμένων και μοναχικών μιάς μεγαλούπολης όπως η Αθήνα.
Αυτές οι πρώτες θετικές εντυπώσεις μου απο αυτόν τον τόπο στάθηκαν αφορμή για να μήν χρειαστεί να πολυσκεφθώ την μετάβασή μου απο την Αθήνα στο Ηράκλειο,σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής μου.
Κατά την άφιξή μου εδώ,οι πρώτες βασικές ανάγκες μου ήταν η στέγαση και η εύρεση εργασίας.
Οσον αφορά την στέγαση,κατέληξα στο πατρικό του ενός εκ των δύο παππούδων μου το οποίο είχε τα χάλια του λόγω της χρόνιας εγκατάλειψής του.Ωστόσο,βολευτήκαμε,εγω και η σύζυγός μου προσωρινά,αν και χειμώνας καιρός,πάντα με την πεποίθηση πως βρισκόμασταν σε ένα φιλόξενο και ασφαλές μέρος,ιδιαίτερα οικείο λόγω και καταγωγής...
Η αναζήτηση και η εύρεση κάποιας εργασίας,ήταν το επόμενο δύσκολο εγχείρημα και για τους δυό μας.
Υποθέταμε ο,τι η ανεργία θα στεκόταν εμπόδιο για την εύκολη πρόσβασή μας στήν τοπική αγορά εργασίας.
Αλλά δεν ήταν η ανεργία το εμπόδιο.Ηταν ο τοπικισμός ,που έχει εδραιωθεί στήν συνείδηση του κάθε κάτοικου αυτού του τόπου και που δίνει προτερραιότητα στην οικογενειοκρατία και στις κουμπαριές,κάνοντας την εύρεση εργασίας σε μή καταγόμενους απο αυτόν τον τόπο,μια πολύ δύσκολη υπόθεση...
Και βέβαια,αν και καταγόμενος απο αυτόν τον τόπο,η ένταξή μου σε αυτήν την τοπικιστική αντίληψη,δεν θα μπορούσε να γίνει αφού το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ζούσα εκτός Κρήτης.
Εν πάσει περιπτώσει,μέσα απο παρακάλια και πολιτικές διαδρομές,κατάφερα να βρώ ένα μεροκάματο..Με τον ίδιο τρόπο κατάφερε να βρεί και η σύζυγός μου.
Αρχισα να υποψιάζομαι πως ειχα υπερεκτιμήσει την φιλόξενη στάση των συγγενών και συγχωριανών μου,αλλά αδυνατούσα να το παραδεχτώ.
Κατά την πρώτη μου μέρα στήν διαδρομή μου για την δουλειά,η αρνητική εικόνα ενός κουταβιού που άφηνε την τελευταία του πνοή σε κεντρικό δρόμο της πόλης του Ηρακλείου,αφύπνισε μια ευαισθησία μου που διατηρούσα στήν λήθη,αλλά θεώρησα το γεγονός τυχαίο και δεν του επέτρεψα να με προκαταλάβει...
Κατά την παραμονή κου όμως εδώ,διαπίστωσα πως το ζήτημα με τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς δεν είναι και τόσο ασήμαντο σε αυτήν την πόλη...Στήν καθημερινή μου διαδρομή από και πρός την εργασία μου,συναντώ αμέτρητα πτώματα τέτοιων ζώων αλλά και πολλά εγκαταλελειμμένα, στοιχείο που αφήνει το σαφές μήνυμα περί ανύπαρκτης ευαισθησίας των κατοίκων αυτού του τόπου για τα ζώα αυτά...Και αυτή η ανύπαρκτη ευαισθησία δεν συνάδει με την φύση με την οποία συνυπάρχουν οι άνθρωποι εδώ..Γιατί δεν είναι μόνον οι κάποιοι κάτοικοι αυτής της πόλης που παριστάνουν τους ζωόφιλους αλλά εγκαταλείπουν τα ζώα συντροφιάς...Είναι κυρίως οι κάτοικοι της ενδοχώρας που έρχονται στήν πόλη του Ηρακλείου και εγακαταλείπουν αυτά ζώα,μιάς και δεν δίνουν και ιδιαίτερη αξία στήν ζωή,γενικότερα.Και φυσικά δεν είναι οι μόνοι που δεν δίνουν τόση αξία στήν ζωή, αφού κυριαρχεί μια μηδενιστική αντίληψη για αυτήν σε κάθε τομέα της καθημερινότητάς τους...
Θα ήμουν ανακουφισμένος αν,το πρόβλημα της εδώ διαβίωσής μου,περιορίζονταν σε μεμονωμένες αντιδράσεις και αντιστάσεις μου σε τέτοιες αρνητικές εικόνες και δεν συνοδεύονταν απο την τραγική διαπίστωση πως η υποτιθέμενη φιλοξενία,είχε εφήμερη διάρκεια...
Στο παρελθόν,για το μικρό χρονικό διάστημα της παραμονής μου εδώ,όλα ήταν καλά και ευχάριστα.
Οταν όμως η παραμονή μου έγινε πιο μόνιμη,η φιλόξενη στάση συγγενών και συγχωριανών μεταλλάχθηκε σε αυστηρή παρατήρηση και επιθετικότητα.
Σαν να μήν ήθελαν να παραμείνω σε αυτόν τον τόπο λές και η φιλόξενη συμπεριφορά τους έχει όρια.
Φυσικά,άν εννοούμε την φιλοξενία ανάλογα το πορτοφόλι του καθένα,τότε όλοι οι κάτοικοι των τουριστικών περιοχών της Ελλάδας,είναι φιλόξενοι όσο παραμένει ανοιχτό το πορτοφόλι....
Τότε ο μύθος περί Κρητικής φιλοξενίας πού διαφέρει;Προφανώς δεν είναι όλοι ίδιοι στήν Κρήτη. Αλλά και η φιλοξενία με ανταλλάγματα,δεν είναι φιλοξενία.Και ο αμοιβαίος σεβασμός είναι ο μόνος τρόπος αποδοχής και υποδοχής.Ομως δεν είναι αμοιβαίος.Είναι μονόπλευρος.
Εδω αντιμετώπισα την αυστηρή επιβολή τοπικών ηθών και εθίμων και την συμμετοχή μου σε αυτά ως μοναδικό τρόπο επιβίωσής μου,αδιαφορώντας για την δική μου αντίληψη περί ζωής.Ηταν δια της ψυχολογικής βίας επιβεβλημμένο να ακολουθώ και να εφαρμόζω τους κανόνες συμεπριφοράς και στάσης που ένας στείρος τοπικισμός και μια δήθεν παραδοσιακή τοπική φιλοσοφία έχουν καθιερώσει...
Ξαναφέρνω στην μνήμη μου εκείνη την πρώτη αρνητική εικόνα με το κουτάβι και την συνδέω με τις δυσκολίες της εδώ παραμονής και διαβίωσης μου.Ναι είναι το ίδιο αρνητική.
Νιώθεις την φιλοξενία όταν μπορείς και ζείς ελεύθερος και σεβόμενος τα ήθη και έθιμα του τόπου που σε φιλοξενεί.Το ίδιο όταν σέβονται τα δικά σου ήθη και έθιμα που κουβαλάς απο μια μακρόχρονη διαβίωση σε μια μεγάλη πόλη ,και η εμπειρία σου είναι πλουσιότερη και έχεις αναπτύξει μια άλλη φιλοσοφία ζωής...
Το εύλογο ερώτημα είναι αν,είχα την ευκαιρία στο παρελθόν να έρθω σε επαφή με την πραγματικότητα αυτού του τόπου ή απλώς όπως ένας επικέπτης διατηρούσα απόσταση απο αυτήν και δεν κατάλαβα κάποια πράγματα...
Οχι ακριβώς.Στήν πόλη που μεγάλωσα ,υπάρχουν πολλά άτομα Κρητικής καταγωγής και ανέκαθεν αναρωτιόμουν γιατί άφησαν αυτόν τον όμορφο τόπο με αυτά τα ήθη και έθιμα και να βρεθούν σε μια μεγαλούπολη όπως την Αθήνα... Το ίδιο αναρωτιέμαι και τώρα,όταν βλέπω πολλούς ντόπιους να δραπετεύουν τακτικά απο το Ηράκλειο με πλοία και αεροπλάνα έστω για λίγες μέρες για να βρεθούν σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
Και αυτό γιατί σε αυτόν τον τόπο δεν υπάρχουν πολλές επιλογές.Οχι μόνον στήν διασκέδαση και στήν ψυχαγωγία,όχι μόνον στις καταναλωτικές μας συνήθειες,αλλά κυρίως στο να νοιώσεις ελεύθερος,άνετος,χαλαρός ως άνθρωπος...
Αντίθετα με τις φυσικές ομορφιές της Κρήτης που έλκουν επισκέπτες,η τοπική ανθρώπινη πραγματικότητα απωθεί ακόμα και τους ίδιους συγκάτοικους και συγχωριανούς σε ένα άλλο διαφορετικό περιβάλλον,όπου να ζήσουν ελεύθεροι απο γκρίνια,μισσαλοδοξία,μηδενισμό, χλευασμό, επιθετικότητα...
Οι Κρήτες εκτός Κρήτης,διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα που κληρονόμησαν απο την παράδοση αλλά απεγκλωβσιμένοι απο το ασφυκτικό ανθρώπινο περιβάλλον αυτού του τόπου , όπου η παραβατικότητα είναι μεγάλη για αυτό το μέγεθος του πληθυσμού και μακριά απο έναν τοπικισμό που λειτουργεί ως θηλιά...
Σε αυτόν τον τόπο που δόθηκε μάχη για την ελευθερία,δεν μπορεί να υπάρχει τόση σκλαβιά σε ιδέες, απόψεις,αντιλήψεις,σε συμπεριφορές,στήν καθημερινότητα του πολίτη...
Γεώργιος Ριζόγλου
Σχόλια